Blog

Om radio boodschappen te versleutelen, beschikten de Duitsers over de Enigma codemachine.  De Amerikanen beschikten tijdens D-Day bij de landingen op Utah Beach over Comanche Code Talkers die tijdens de gevechten hun moedertaal zouden gebruiken bij het doorgeven van frontberichten.  

Deze foto is gemaakt in 1941 bij Fort Benning. Op de foto zijn Comanche Code Talkers te zien. Op de voorgrond zijn Charles Chibitty en Simmons Parker in traditionele kleding te zien.

Op 6 juni 1944 vinden tijdens D-Day de landingen plaats op Utah Beach. Onder deze militairen bevonden zich ook Code Talkers van de 4th Signal Company.

Deze foto is kort na de landingen op Utah Beach gemaakt. Op deze foto zijn vier Amerikaanse militairen te zien van de 4th Signal Company. Zij hebben in een krater een radiopost opgesteld. Op de voorgrond aan de rechterkant is een Comanche Code Talker met een walkie-talkie te zien.

Na de Rijksmaatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen, zijn in Nederland de evenementen, herdenkingen en lezingen in het kader van 75 jaar vrijheid afgelast of verplaatst. Vanuit Battlefield Tours willen wij met een aantal online lezingen stilstaan bij dit jubileum. 

Ondanks de huidige crisis is het nog steeds belangrijk om op een waardige manier en in onderlinge verbondenheid te herdenken en stil te staan bij het einde van de Tweede Wereldoorlog. Ook vanuit Battlefield Tours willen wij stilstaan bij 75 jaar vrijheid en daarom hebben wij besloten om een aantal online lezingen te organiseren middels het platform Zoom. Deze lezingen kunt u kosteloos vanuit uw eigen huiskamer bekijken en net zo vaak terugkijken als u zelf wilt. Zo kunt u samen met ons online stilstaan bij 75 jaar vrijheid! Hieronder vindt een overzicht van de georganiseerde online lezingen.

Zijn de lezingen via het platform Zoom volgeboekt? Dan kunt u ook de LIVE stream volgen via onze Facebookpagina Joël Stoppels Battlefield Tours.

Dinsdag 12 mei 2020 | Operatie Veritable en de 51ste Highland Division

Op dinsdag 12 mei 2020 zal deskundige en gids Roel Dekkers om 20:00 uur een lezing verzorgen operatie Veritable en de 51ste Highland Division.

De geallieerden starten in de ochtend van 8 februari 1945 operatie Veritable, met als doel het bevrijden van het gebied tussen de Rijn en de Maas. De Britse veldmaarschalk Montgomery heeft de leiding over de 21e Legergroep, die bestaat uit Amerikanen, Britten en Canadezen. Dit wordt voor Britten en Canadezen hun grootste aanval sinds Normandië en de grootste aanval op het kleinste slagveld. De operatie mondt uit in één van de heftigste veldslagen van de Tweede Wereldoorlog.

Na de nederlaag van de Duitsers in het Ardennenoffensief keerde de 51ste Highland Division terug naar Nederland om de offensieve operaties te hervatten. De 51ste Highland Division maakte deel uit van het 1ste Canadese legeroffensief. De aanval werd geconfronteerd met drie verdedigingslinies, de eerste een lijn van antitankgrachten, verdedigde boerderijen en dorpen zo’n anderhalve kilometer diep; de tweede was een gebied van open terrein in het noorden van de Siegfried Linie die zelf in het zuiden door het Reichswald bos naar Goch liep; en 9 kilometer verder terug was een tweede linie die door Montgomery als de Hochwald “lay-back” werd genoemd.

De 51ste Highland Division veroverden Gennep en het zuidelijke deel van het Reichswald, waarna ze verder het Rijngebied in trokken. Het bosrijke gebied tussen beide rivieren maakte het de geallieerden moeilijk. In eerste instantie was het gebied bevroren, maar als gevolg van de dooi was het gebied een grote modderpoel geworden en was het onmogelijk voor voertuigen om zich te voort te bewegen. Daarnaast stroomden de rivieren in het gebied ook nog eens over, waardoor de legers nog moeilijker vooruit kwamen. Tenslotte hadden de legers te kampen met de vele landmijnen die de Duitsers in het gebied hadden geplaatst.

Roel Dekkers runt zijn eigen tour organisatie “Rhineland Battlefield Tours” is een geaccrediteerd gids van het International Guild of Battlefield Guides hij geeft battlefieldtours in het Rhinelandgebied waarin hij niet alleen Operation Veritable de Britse en Canadese kant van de slag behandeld maar ook Operation Blockbuster het vervolg op Operation Veritable en de daadwerkelijke slag over de Rijn Operation Plunder en Varsity. Via de onderstaande knop kunt u zich kosteloos via Eventbrite inschrijven voor deze online lezing. Na de inschrijving ontvangt u een mail met meer informatie over de online presentatie via het platform Zoom.

VOLGEBOEKT!

Dinsdag 19 mei 2020 | Operatie Market Garden en de 82nd Airborne Division

Op dinsdag 19 mei zal deskundige en gids Bert Eikelenboom van Liberation Tour om 20:00 uur een lezing verzorgen over de Amerikaanse 82nd Airborne Division die tijdens operatie Market Garden wordt ingezet.

Op zondag 17 september 1944 startte de Operatie Market Garden; een sterk geallieerd offensief, dat als het grootste op Nederlands grondgebied tijdens de tweede wereldoorlog kan worden aangemerkt. Op zondagmiddag 17 september om 13:02 uur landt Generaal Gavin met zijn 82ste luchtlandingsdivisie op Nederlands bodem. Zijn rechterhand was Kapitein Arie Bestebreurtje, een Engelandvaarder die Gavin assisteerde bij de gesprekken met het plaatselijke verzet en bij het ondervragen van Duitse krijgsgevangen. De Duitsers gaven zich niet gewonnen en vielen Gavin’s mannen op diverse punten aan.

Hierdoor was Gavin veel mankracht kwijt aan het verdedigen van de Landingszones van zijn Gliders en kon hij niet voldoende slagkracht ontwikkelen om de Nijmeegse verkeersbrug snel te veroveren. Uiteindelijk lukte het pas om op 20 september om 19.00u de verkeersbrug in handen te krijgen en rolden de eerste tanks van XXXe Corps over de brug richting Arnhem.

Bert Eikelenboom is al vanaf zijn jeugd geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog. In 2008 werd deze interesse aangewakkerd door de verhuizing naar Groesbeek. Bert kwam niet in zomaar een straat te wonen, maar de Generaal Gavinstraat. Maar wie was Gavin? Als geboren Rotterdammer ging er een wereld voor hem open en is hij zich verder gaan verdiepen in de historie van Groesbeek. Deze interesse maakte dat hij als gids in het ‘Nationaal Bevrijdings Museum 1944-1945’ werkzaam is en LiberationTour als eigen onderneming is gestart. Het verhaal van onze bevrijders en hun inspanningen voor onze vrijheid zijn hierbij zijn drivers. Via de onderstaande knop kunt u zich kosteloos via Eventbrite inschrijven voor deze online lezing. Na de inschrijving ontvangt u een mail met meer informatie over de online presentatie via het platform Zoom.

VOLGEBOEKT!

Dinsdag 26 mei 2020 | ALARM! FALLSCHIRMJÄGER!

Op dinsdag 26 mei zal deskundige en gids Dirk Hoekendijk van Battlefield Tours Arnhem 1944  om 20:00 uur een lezing geven over de situatie van de Duitse eenheden voor en tijdens de eerste dagen van de slag om Arnhem. 

Deze puur objectieve en militair technisch bedoelde presentatie belicht de Duitse kant van de gevechten van wat in Nederland wordt genoemd “de Slag om Arnhem”, maar wat in de Duitse literatuur “die Schlacht bei Arnheim” is” is. Een subtiel maar essentieel verschil in perceptie. Deze presentatie geeft u een beter beeld van de situatie en van de Duitse eenheden voor en tijdens de initiële gevechten in de eerste dagen van deze slag. Op die manier wordt getracht u antwoord te geven op veelgestelde vragen over de Duitse reactie na de Britse luchtlandingen in de omgeving van Renkum en Wolfheze, als ook op de Ginkelse Heide omgeving Ede.

De presentatie wordt verzorgd door Dirk Hoekendijk MLD, Badge 87 van de International Guild of Battlefield Guides en eigenaar van Battlefield Tours Arnhem 1944 (www.bta44.nl). Dirk was 39 jaar actief in de Koninklijke Landmacht, een NTMI-veteraan en sinds 1 mei 2009 kolonel bd. Zijn specialisatie is het Duitse perspectief op de gevechten rond, om en in Arnhem in de periode september en oktober 1944. Via de onderstaande knop kunt u zich kosteloos via Eventbrite inschrijven voor deze online lezing. Na de inschrijving ontvangt u een mail met meer informatie over de online presentatie via het platform Zoom.

VOLGEBOEKT!

Dinsdag 2 juni 2020 | Bevrijding, 1945 en Canadezen: Slag om de Schelde

Woorden die bij de meeste Nederlanders, jong en oud, beelden opwekken van blije dansende mensen, opluchting en in khaki geklede helden, oranje vlaggen en veteranen in Apeldoorn en Wageningen.

Voor de mensen in zuidwest Nederland, die de bevrijding in deze streek beleefden, wekken de Bevrijdingsdagen eerder nare beelden op van vernieling en dood. De bevrijding in oktober en november 1944 brachten op veel plaatsen de totale vernieling teweeg van huis en haard. Plaatsen als Moerdijk, Klundert, Nispen, Hoogerheide, Woensdrecht, Oostburg, Schoondijke, Vlissingen, Westkapelle en Breskens werden letterlijk van de aardbodem gevaagd. Dorpsgemeenschappen werden getroffen met honderden dodelijke slachtoffers.

Reden voor een meer ingetogen herdenking, zonder uitbundig hossende mensen en vlaggen, maar wel degelijk dankbaar jegens de bevrijders. Omdat deze geschiedenis een donker randje heeft, is de Slag om de Schelde des te interessanter. Historicus en auteur van meerdere boeken over episodes uit de Slag om de Schelde, Robert W. Catsburg, neemt u in een presentatie mee in het verloop van de gevechten. Foto’s, film, geluid en de verhalen van de militairen die de modder en kogels doorstonden verrijken de ingewikkeld troepenbewegingen die de slag kenmerken. Leer oorlog in de meest vreselijke vorm kennen, waardoor het eerbied voor de bevrijders verder zal stijgen. Via de onderstaande knop kunt u zich kosteloos via Eventbrite inschrijven voor deze online lezing. Na de inschrijving ontvangt u een mail met meer informatie over de online presentatie via het platform Zoom.

Schrijf nu in!

Instructievideo gebruik Zoom video conference

Terug naar touroverzicht

Ook aan huis gekluisterd door de Coronamaatregelen? In samenwerking met onze volgers hebben wij een top 10 beste Tweede Wereldoorlog films en series kunnen samenstellen. Uit de stroom aan reacties van onze volgers was het haast onmogelijk een top 10 samen te stellen. Onderstaande tien films en series over de Tweede Wereldoorlog zijn volgens onze volgers de moeite waard om te bekijken. 

De Tweede Wereldoorlog was een belangrijke periode in de geschiedenis. Het is daarom ook niet gek dat er ontzettend veel films en series over de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt. De Tweede Wereldoorlog is dan ook door diverse Nederlandse filmmakers in beeld gebracht, Zwartboek en Oorlogswinter zijn daar treffende voorbeelden van. Daarom zijn er naast deze top 10 nog talloze andere films en series die ook de moeite waard zijn om te bekijken! Wij zullen in de toekomst nog een lijst samenstellen van diverse onbekende oorlogsfilms en series.

Deze lijst is volgens de stemmen van onze volgers via Facebook en de nieuwsbrief van Battlefield Tours samengesteld.

Saving private Ryan (1998)

Steven Spielberg’s Saving Private Ryan, internationaal geroemd door zowel recensenten als filmpubliek, is een onvergetelijke en indringende film die wereldwijd diepe indruk heeft gemaakt. Door de ogen van een groep Amerikaanse soldaten volgen we het verhaal dat begint met de historische invasie op D-Day, waarna de groep een gevaarlijke speciale opdracht moet uitvoeren. Kapitein John Miller (Tom Hanks) moet met zijn mannen achter de vijandelijke linies op zoek naar soldaat James Ryan, wiens drie broers zijn gesneuveld. De mannen stuiten op zoveel gevaren dat ze het nut van dit bevel in twijfel beginnen te trekken. Waarom moeten acht levens op het spel gezet worden om één leven te redden? Temidden van de keiharde realiteit van de oorlog zoekt ieder naar zijn eigen antwoord – en naar de kracht om een onzekere toekomst te overwinnen met eer, fatsoen en moed. Klik hier voor de trailer!

The Longest day (1962)

In 1998 overweldigde Steven Spielberg het filmpubliek met een wel erg realistisch aanvoelende recreatie van D-Day, maar wie dacht dat dit de enige indrukwekkende filmische visie is van de invasie van Normandië heeft het mis. 36 jaar geleden was er namelijk al een film die de kijkers en oorlogsveteranen net zo bezig hield en waar Spielbergs film wel het een en ander aan verschuldigd is, en deze film heet ‘The Longest Day’. De film is episch in iedere zin van het woord. Op 6 juni 1944 luidde de geallieerde invasie in Frankrijk het einde in van de Nazi-overheersing in Europa. De aanval werd ingezet met 3 miljoen manschappen, 11.000 vliegtuigen en 4.000 schepen; de grootste armada die de wereld ooit heeft gezien. The Longest Day, gepresenteerd in het originele zwart/wit formaat, is een levensechte reconstructie die deze historische gebeurtenis van uur tot uur in beeld brengt. Klik hier voor de trailer!

A bridge too Far (1974)

A Bridge Too Far (Nederlands: Een brug te ver) is de verfilming van het boek A Bridge Too Far uit 1974, dat werd geschreven door Cornelius Ryan. Het boek werd in 1976 verfilmd onder regie van Richard Attenborough. In juni 1977 werd deze uitgebracht. De hoofdrollen waren voor Dirk Bogarde, James Caan, Michael Caine, Sean Connery, Edward Fox, Elliott Gould, Gene Hackman, Anthony Hopkins, Hardy Krüger, Laurence Olivier, Ryan O’Neal, Robert Redford, Maximilian Schell en Liv Ullmann. De film bracht wereldwijd $50.750.000 op, bijna twee keer zoveel als de productie ervan had gekost. De geweldige omvang, de spanning en het gevaar van één van de grootste militaire gokken uit de geschiedenis wordt meesterlijk weergegeven. De film geeft een reconstructie weer van operatie Market Garden, dit was een van de grootste geallieerde operaties uit de Tweede Wereldoorlog. De operatie vond plaats in september 1944 en het doel was om de bruggen over Maas, Waal en Rijn in Nederland in handen te krijgen. Klik hier voor de trailer!

Das boot (1981)

De spannende film ‘Das Boot’ maakt het mogelijk om Hitlers duikbotenoorlog van binnenuit te beleven. Regisseur Wolfgang Petersen ontleende het verhaal aan de autobiografische roman van Lothar-Günther Buchheim, die als oorlogsverslaggever zelf de zenuwslopende situatie aan boord van de U-96 meemaakte. Das Boot’ volgt de onderzeeër als hij in het najaar van 1941 de haven van La Rochelle (Frankrijk) uitvaart met bestemming Atlantische Oceaan. Daar moet de bemanning geallieerde schepen opsporen en tot zinken brengen. De mannen leven tussen hoop en vrees. Soms gebeurt er een tijd lang helemaal niets en wordt iedereen bijna gek van verveling in de claustrofobische ruimte. Als er een vijandelijk schip opdoemt, telt plotseling elke seconde en begint er een levensgevaarlijk gevecht. De beklemming in de vieze, kleine, overvolle onderzeeër wordt goed getroffen. De camera zit de personages dicht op de huid, waardoor het lijkt alsof je het allemaal zelf meemaakt. Klik hier voor de trailer!

Schindler’s List (1993)

Schindler’s List is een Amerikaanse speelfilm van Steven Spielberg uit 1993, gebaseerd op Schindler’s Ark, een historische fictie-roman uit 1982 van Thomas Keneally. De film won meerdere Oscars in 1994, waaronder die voor ‘beste film’, en staat in de top 10 allertijden van IMDb. De film is bijna volledig zwart-wit opgenomen, met alleen een scène in kleur aan het begin en aan het eind en een aantal rode kleurdetails in het midden van de film. Zowel het boek als de film zijn gebaseerd op de rol die de Duitse zakenman Oskar Schindler speelde in de Tweede Wereldoorlog. Oskar redde het leven van 1100 Joden uit Polen en Tsjechoslowakije van de Holocaust, door ze op een lijst te zetten van werknemers in zijn emailfabriek die om die reden beschermd dienden te worden. De film besteedt met name veel aandacht aan het moment dat Schindler begon met het aanstellen van Joden in zijn fabriek. Schindler deed dit aanvankelijk omdat het goedkope werkkrachten waren. Hij werd vervolgens geconfronteerd met de onmenselijke behandeling die Joden in de bezette gebieden ondergingen. Klik hier voor de trailer

Band of Brothers – televisieserie (2001)

Band of Brothers, naar de bestseller van Stephen E. Ambrose, vertelt het verhaal van Easy Company, een legereenheid van het 506e Regiment van de 101st Airborne Division van het Amerikaanse leger. Het waargebeurde relaas, gebaseerd op interviews met overlevenden en op dagboeken en brieven van soldaten van de Easy Company, volgt hun belevenissen op de voet… van de uitzonderlijke moed die ze aan de dag legden tot de onbeschrijfelijke angsten die ze doorstonden. Als Amerikaanse parachutisten werden ze in de vroegemorgen van D-Day boven Frankrijk gedropt, vochten ze mee tijdens het Ardennenoffensief en veroverden ze Hitlers Adelaarsnest in Berchtesgaden. Hun eenheid leed enorme verliezen maar hun naam werd legendarisch. Klik hier voor de trailer.

The Pianist (2002)

The Pianist is een film uit 2002 van regisseur Roman Polański, gebaseerd op de memoires The Pianist: The Extraordinary True Story of One Man’s Survival in Warsaw, 1939-1945 van pianist Władysław Szpilman. Op 23 september 1939 speelt de jonge pianist Wladyslaw Szpilman (Adrien Brody) voor de radio ‘Nocturne in d-mineur’ van Frédérique Chopin. Door het lawaai van de bombardementen kan hij zichzelf nauwelijks horen. Een halfuur na afloop van dit optreden wordt de zaal van de Poolse omroep geraakt en is de radio definitief uit de lucht. De consequenties van de erop volgende Duitse bezetting zijn voor de inwoners van Warschau afschuwelijk: het getto, de joodse opstand, de deportaties. Maar terwijl zijn volledige familie en vele vrienden worden uitgemoord, overleeft Szpilman in de ruïnes van zijn geliefde stad. Hij krijgt daarbij niet alleen de hulp van Poolse verzetsstrijders, maar ook van de Duitse officier Wilm Hosenfeld (Thomas Kretschman), die hem op 23 september het stuk van Chopin had horen spelen. Klik hier voor de trailer.

Der Untergang (2004)

Het oorlogsdrama ‘Der Untergang’ van regisseur Oliver Hirschbiegel gaat over de laatste 12 dagen van Adolf Hitler in zijn Berlijnse bunker en verbeeldt de wanhoop en vertwijfeling in de aanloop naar de Duitse nederlaag. De populaire acteur Bruno Ganz kroop in de huid van Hitler. Door de ogen van Hitlers secretaresse Traudl Junge – aandoenlijk gespeeld door Alexandra Maria Lara – ziet de toeschouwer hoe Hitler en de nazitop in april 1945 in de Berlijnse bunker reageren op de komst van de Russen: moe, vertwijfeld en radeloos. Schrijfster Melissa Müller tekende het levensverhaal van de echte Traudl Junge op. Het boek ‘Bis zur letzten Stunde’ (2002) vormde samen met het werk van Hitlerbiograaf Joachim Fest de basis voor ‘Der Untergang’. ‘Der Untergang’ trok in Duitsland alleen al 4,5 miljoen bezoekers naar de bioscoop. De film werd genomineerd voor de Oscar voor beste buitenlandse film, maar won deze niet. Klik hier voor de trailer!

Enemy at the Gates (2001)

Tijdens de Slag om Stalingrad (1942-1943) groeit de Russische sluipschutter Vasili Zajtsev uit tot een held omdat hij erin slaagt vele Duitse officieren te doden. De Duitsers besluiten hierop een van hun beste sluipschutters in te zetten: Erwin König. Hierop volgt een sluwe, bloedstollende en emotionele strijd tussen twee sluipschutters. De één jong en naïef, de ander bikkelhard en kil. Ook aandacht voor romantiek in deze film. Vasili Zajtsev wordt verliefd op ene Tania. Zijn kameraad, de politiek commissaris Danilov, heeft zijn oog echter ook op deze vrouw laten vallen. Enemy at the Gates is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Vasili Grigorjevitsj Zajtsev (1915-1991) zou tijdens de Tweede Wereldoorlog 225 soldaten en officieren van de Duitse Wehrmacht om het leven hebben bracht. In eigen land werd hij onderscheiden als ‘Held van de Sovjet-Unie’. Klik hier voor de trailer!

Unsere Mütter, unsere Väter – televisieserie (2013)

Unsere Mütter, Unsere Väter is een ontzagwekkende miniserie die op alle fronten imponeert en een gewaagde poging doet om een dialoog over het oorlogsverleden tussen de oudere en jongere generatie op gang te brengen. Het is tevens de duurste serie ooit gemaakt in de geschiedenis van de Duitse televisie en brak ten tijde van uitzending kijkcijferrecords (maar liefst 7.5 miljoen mensen zaten aan de buis gekluisterd). De veelgeprezen miniserie onderscheidt zich door de nadruk te leggen op gewone mensen die middels de oorlog in uitzonderlijke situaties terecht komen. Berlijn 1941: vijf vrienden nemen afscheid. Ze beloven elkaar eeuwige vriendschap. Maar geen van hen kon vermoeden hoe de oorlog hen zou veranderen. Wilhelm en Friedhelm worden naar het oostfront gestuurd. Charlotte, die heimelijk verliefd is op Wilhelm, volgt hen door zich aan te melden als verpleegster in een militair hospitaal. Greta, een zangeres, papt aan met een SS-officier. Vanuit die positie probeert ze haar vriend Viktor, die een Joodse vader heeft, te redden van deportatie. De oorlog zal elk van deze jonge mensen voorgoed veranderen. De één wordt een held, de ander een lafaard. De één kiest voor goed, de ander voor kwaad. Hun belofte om voor altijd vrienden te blijven behoort tot een andere wereld… Klik hier voor de trailer

Bekijk hier ook de 7 beste Tweede Wereldoorlog films op Netflix. Deze lijst is samengesteld door IMDb 

Bekijk in deze video de top 10 Tweede Wereldoorlog films van Smashing UK Productions.

Terug naar touroverzicht

In het Derde Rijk waren vrouwelijke kampbewaaksters soms nog wreder dan mannen. Namen van kampbewaaksters zoals Maria Mandl of Irma Grese zorgen nog steeds voor rillingen. 

Opleiding
In de beginjaren van het bewind van Adolf Hitler waren de bewakers van concentratiekampen voornamelijk mannelijk. Dat veranderde allemaal in 1942 toen de eerste vrouwelijke bewakers werden benoemd in Auschwitz en Majdanek. Naar schatting werkten er ongeveer 3700 tot 5500 vrouwen als bewaker in concentratiekampen van de nazi’s – een klein deel van de bijna 55.000 bewakers die in totaal in de concentratiekampen dienden.

De vrouwen die de rol vervulden, hadden meestal geen relevante werkervaring en waren vaak voormalige leraren, kappers of werkten in andere vrouwelijke banen. Aanvankelijk meldden vrouwen zich uit eigen beweging aan, maar naarmate de tijd verstreek, werden ze geworven uit krantenadvertenties. De SS was op zoek naar alleenstaande vrouwen die tussen de 21 en 45 jaar oud waren. Bij oorlog denken we spontaan aan vreselijke omstandigheden waarin mannen afschuwelijke wreedheden begaan. Men zou haast vergeten dat ook vrouwen zich in oorlogstijd bezondigen aan misdaden die niet onderdoen voor die van mannen. Enkele van de beruchtste misdadigers van het Derde Rijk waren vrouwen. Namen van kampbewaaksters als Irma Grese of Maria Mandl zorgen nog steeds voor rillingen over de rug.

Vrouwelijke gevangenen in Ravensbrück.

Rekruten begonnen hun training in het kamp Ravensbrück net buiten Berlijn. Deze training duurde van een tot zes maanden en toen werden de vrouwen naar een van de kampen gestuurd. Tijdens hun opleiding leerden de rekruten hoe ze gevangenen moesten straffen en hoe ze de werksnelheid van de arbeiders konden handhaven. Vrouwen mochten alleen vrouwelijke gevangenen bewaken. Hierbij hielden ze toezicht op de vrouwen die dwangarbeid moesten verrichten. Daarnaast zorgden ze ervoor zorgden dat iedereen de strikte regels van het kamp volgde. De vrouwelijke bewakers waren beledigend en vielen vaak gevangenen aan wegens kleine problemen.

Maria Mandel na haar arrestatie door Amerikaanse militairen in 1945.

Maria Mandl
Maria Mandel, ook wel eens ‘Mandl’ gespeld, was een van de wreedste kampbewaaksters uit de geschiedenis van het nazi-regime. Haar drieste optreden gaf haar de bijnaam ‘het beest’. Mandl was verantwoordelijk voor meer dan 500.000 doden in Auschwitz en was onder andere een topambtenaar. Ze liet een Jood dienen als haar huisdier, en liet deze vervelende taken uitvoeren totdat ze er genoeg van kreeg. Toen liet ze ze executeren. Toen het tijd was voor de gevangenen om in de rij te gaan staan, wachtte ze tot iemand haar aankeek, en toen liet ze hen executeren. Haar meest sadistische uitvinding was zonder twijfel het ‘orkest’ van Auschwitz. Mandel vond dat veel zaken gemakkelijker gingen met muziek. Daarom riep ze een ‘orkest’ in het leven. Voor gevangenen die een instrument konden bespelen kon het hun redding betekenen. Maar voor anderen was het vooral een kwelling en bespotting. In 1945 werd ze gearresteerd door Amerikaanse militairen en op 24 januari 1948 werd ze op 36-jarige leeftijd opgehangen.

Irma Grese na haar arrestatie in 1945.

Irma Grese
Andere beruchte vrouwelijke bewakers zoals Irma Grese hebben hetzelfde lot ondergaan. Irma Grese stond bekend als ‘het mooie beest’, evenals ‘De Blonde Engel’. Net als Maria Mandl verdiende ze haar naam door haar acties. Veel gevangenen vonden haar aantrekkelijk, maar ze was een van de meest wrede vrouwelijke bewakers. Grese genoot zichtbaar van haar macht en van de angst die ze opriep. Haast altijd droeg ze haar zware laarzen, een zweep en een pistool. Vooral de zweep kwam haar vaak van pas. Soms sloeg ze knappe vrouwelijke gevangenen uit pure jaloezie ontelbare keren met de zweep tot bloedens toe in het gelaat.

Ze had de leiding over ongeveer 30.000 vrouwen en was de tweede meest superieure bewaker in haar kamp. Ze liet regelmatig uitgehongerde honden los op weerloze gevangenen. Folteringen en moorden op gevangenen waren dagelijkse kost. Getuigen hebben verklaard hoe Grese regelmatig vrouwelijke gevangenen sloeg tot ze bezweken. Toen Grese door de Britten werd berecht, werden haar oorlogsmisdaden onthuld door degenen die ze had misbruikt. Op 13 december 1945 werd ze opgehangen in de executieruimte in de gevangenis van Hameln.

Irma Grese en de kampcommandant van Bergen en Belsen Josef Kramer in de gevangenis in Celle in augustus 1945.

Na de oorlog
Veel van de bewakers werden na het einde van de oorlog gevangengenomen. Het Amerikaanse leger pakte tussen 500-1.000 vrouwen op, maar velen werden vrijgelaten omdat mannelijke bewakers als een prioriteit werden beschouwd. Een paar vrouwelijke bewakers kregen wel straf en werden opgehangen voor hun misdaden. Toen de Sovjets een gebied bevrijdden, werden bovendien veel vrouwelijke bewakers direct geëxecuteerd. Er kunnen tot op de dag van vandaag nog vrouwelijke bewakers leven. Luise Danz was bewaakster in verschillende kampen in Polen. Ze werd aanvankelijk veroordeeld tot levenslang, maar ontving enkele jaren later amnestie. Ze werd opnieuw gearresteerd wegens nieuwe aanklachten in 1996, maar de aanklacht werd ingetrokken. Het is niet zeker of ze nog leeft.

In 2006 werd de bewaakster, Elfriede Rinkel, uit de Verenigde Staten terug naar Duitsland gedeporteerd. Na de oorlog emigreerde ze in 1959 naar de Verenigde Staten en trouwde daar met een Jood, Fred Rinkel. Ze wist al die jaren haar duistere verleden voor hem en anderen te verbergen, tot dat de Amerikaanse justitie naar haar oorlogsverleden vroeg en ze toe gaf kampbewaarder te zijn geweest. Amerika nam daarop haar werkvergunning af. Rinkel keerde terug naar Duitsland, waarna ze mogelijk naar Zwitserland doorreisde.  Sinds 1996 is er geen rechtszaak meer geweest tegen een vrouwelijke kampbewaakster.

Terug naar touroverzicht

Onderzoekers hebben bunkers bij de invasiestranden in Normandië blootgelegd. Deze bunkers werden gebruikt tegen de Amerikaanse troepen die moesten landen op Omaha Beach tijdens D-Day op 6 juni 1944. 

De bunkers maakten onderdeel uit van de batterij van Maisy. Deze batterij werd gebouwd door de Wehrmacht nabij het Franse dorp Grandcamp-Maisy in Normandië. Het maakte deel uit van de Duitse Atlantikwall en was de belangrijkste verdedigingspositie voor dat gebied. De batterij zorgde voor de verdediging van de sector gelegen tussen de batterijen van Longues-sur-Mer en Crisbecq, en kon zowel Omaha Beach als Utah Beach bereiken.

Het complete complex was overgroeit en was praktisch onzichtbaar.

Hoewel de Maisy Battery voor het eerst werd ontdekt in 2006, zijn nieuwe delen van het enorme complex blootgelegd.

‘We hebben enorme bunkers ontdekt die al 75 jaar het daglicht niet hebben gezien’, vertelde Josh Gates van de Discovery Channel Expedition Unknown aan Fox News. ‘We konden de bunkers en de deuren uitgraven, hierna konden wij de bunkers binnengaan. De bunkers zijn bevroren in de tijd, er lagen zelfs nog historische objecten’ .

De batterij werd een van de grootste Duitse verdedigingsposities vanwege de nabijheid van de invasiestranden van Omaha en Utah. Het complex werd verlaten na de geallieerde overwinning. Hierna werd het complex van tunnels en woonruimten ingehaald door de natuur totdat het in 2006 werd ontdekt door de Britse geschiedenisfan Gary Sterne.

Sterne voerde uitgebreid onderzoek uit in de Europese archieven en vond vervolgens kaarten die de locatie van het complex, op hoog terrein boven het strand van Omaha, aan de westkant van de frontlinie van D-Day identificeerden. Vervolgens begon hij het perceel per perceel van lokale eigenaren te kopen. Een tiental aantal bunkers werden met elkaar verbonden door 1500 meter tunnels en er werden een ziekenboeg, officiersvertrekken, radiokamer en zelfs keukens ontdekt. Er wordt aangenomen dat het complex beschikte over vier batterijen van 155 millimeter kanonnen, en twee andere in nabijgelegen velden. Er waren ook vier kanonnen van 105 millimeter en twaalf kanonnen van 88 millimeter voor luchtafweer aanwezig.

De ingang van een van de uitgegraven bunkers bij de Maisy Batterie.

‘Het zijn twee grote bunkers, elke bunker heeft drie of vier grote kamers,’ vertelt Gates. ‘Dit zijn vrij grote bunkers met gangen en meerdere kamers en trappen.’ De bunkers waren verborgen in het volle zicht, omdat ze bijna 75 jaar lang door aarde en modder waren bedekt. LiDAR-technologie (Light Detection and Ranging) werd gebruikt om de locatie van de bunkers te lokaliseren. LIDAR is een technologie die de afstand tot een object of oppervlak bepaalt door middel van het gebruik van laserpulsen. Lidar werkt volgens hetzelfde principe als radar: een signaal wordt uitgezonden en zal enige tijd later door reflectie weer worden opgevangen. Onderzoekers konden zien dat er brandplekken waren op het plafond van de bunker, wat suggereert dat er mogelijk een vuurgevecht heeft plaatsgevonden bij de verovering van de bunkers.

Een van de bunkers van de Maisy Batterie.

‘Het is een overweldigende plek om te bezoeken – dit was onderdeel van een van de donkerste hoofdstukken in de moderne geschiedenis, Er is van alles aanwezig in de bunker, we hebben de overblijfselen van gasmaskers, munitie en Duitse helmen ontdekt vertelt Gates.’

‘Wat deze plek uniek maakt, is dat veel militaire complexen in Normandië zijn opgeruimd’, ‘Maisy is een van de weinige plaatsen waar je loopgraven en plekken kunt verkennen en een idee kunt krijgen van hoe het was tijdens D-Day.’

Eén van de Tjechische 150mm houwitsers die in 2008 in de opgegraven stellingen van Maisy Battery geplaatst werden.

‘Veel van de Duitse Atlantik Wall lag niet aan zee’, legt Gates uit in zijn documentaire. ‘Grote complexen zoals deze werden in principe vergeten na de oorlog.’ De ontdekking van de bunkers was te zien in de seizoenspremière van Expedition Unknown, deze documentaire is op 5 februari om 20:00 uur op Discovery Channel (Groot-Brittannië) uitgezonden.

Terug naar touroverzicht